Αν και έχει γίνει μεγάλη πρόοδος στην κατανόηση της παθοφυσιολογίας της νόσου του Πάρκινσον, οι επιστήμονες δεν έχουν βρει ακόμα μια οριστική θεραπεία. Η φαρμακευτική αγωγή αποσκοπεί στη βελτιστοποίηση της ανακούφισης των συμπτωμάτων με παράλληλη ελαχιστοποίηση των ανεπιθύμητων επιδράσεων. Για τη μείωση των συμπτωμάτων της νόσου του Πάρκινσον και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών χρησιμοποιείται συνήθως η θεραπεία υποκατάστασης ντοπαμίνης. Συχνά χρησιμοποιείται φαρμακευτική αγωγή με λεβοντόπα, σε συνδυασμό με ουσίες που αναστέλλουν τον καταβολισμό της ντοπαμίνης στον εγκέφαλο, με εξαιρετικά αποτελέσματα για αρκετά χρόνια. Ωστόσο, μετά από 5 ή 10 χρόνια λήψης της αγωγής, η απόκριση του ασθενούς μπορεί να μειωθεί και, παράλληλα, να εμφανιστούν κινητικές επιπλοκές (δυσκινησίες και διακυμάνσεις) που σχετίζονται με τη χορήγηση λεβοντόπας. Για το λόγο αυτό, είναι σημαντικό, κατά την έναρξη της νόσου, ανάλογα πάντα με την ηλικία του ασθενούς, να ακολουθείται ένα εξατομικευμένο, μέτριας έντασης φαρμακευτικό σχήμα το οποίο θα καθυστερήσει την έναρξη των κινητικών επιπλοκών. Όταν ένας ασθενής με νόσο του Πάρκινσον είναι σε σχετικά μικρή ηλικία και τα συμπτώματα δεν είναι σοβαρά, συνήθως συνταγογραφούνται αγωνιστές της ντοπαμίνης, οι οποίοι είναι αποτελεσματικοί ως μονοθεραπεία ή σε συνδυασμό με λεβοντόπα [Reichmann, 2016], οπότε ελαχιστοποιούνται οι παρενέργειες και των δύο ουσιών. Μια χειρουργική επιλογή για την ανακούφιση προηγμένων συμπτωμάτων της νόσου του Πάρκινσον είναι η εν τω βάθει εγκεφαλική διέγερση (Deep Brain Stimulation – DBS), η οποία όμως δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε όλους τους ασθενείς.
Για τους ασθενείς με νόσο του Πάρκινσον, το κλειδί της ορθής διαχείρισης της καθημερινότητας χωρίς συμπτώματα είναι η καλή επικοινωνία με τους θεράποντες ιατρούς τους, έτσι ώστε το φαρμακευτικό σχήμα, δηλαδή το χρονοδιάγραμμα, οι δόσεις και ο συνδυασμός φαρμάκων, να είναι προσαρμοσμένο στις ανάγκες, στο μοτίβο συμπτωμάτων και στον τρόπο ζωής τους.
Μεμονωμένα χαρακτηριστικά τα οποία θα μπορούσαν να επηρεάσουν και, τελικά, να καθορίσουν τη θεραπευτική προσέγγιση για τα συμπτώματα ενός ασθενούς με νόσο του Πάρκινσον είναι:
Για παράδειγμα, οι ασθενείς που ακολουθούν αμιγώς χορτοφαγική διατροφή, που εργάζονται σε νυχτερινές βάρδιες, που γυμνάζονται καθημερινά, που έχουν μειωμένες γνωσιακές λειτουργίες, που δεν ανταποκρίνονται ικανοποιητικά στη λεβοντόπα, που πάσχουν από ταχεία εξέλιξη των συμπτωμάτων, που υποφέρουν από αϋπνία ή άλλες διαταραχές ύπνου κλπ., θα πρέπει να παρέχουν ακριβείς πληροφορίες σχετικά με την απόκρισή τους στη φαρμακευτική αγωγή. Έτσι, για τη θεραπεία τους θα μπορούν να λαμβάνονται υπόψη τα χαρακτηριστικά και οι συνήθειές τους και, ενδεχομένως, το θεραπευτικό τους σχήμα να τροποποιείται πολλές φορές κατά τη διάρκεια αρκετών μηνών.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
H. Reichmann. Modern treatment in Parkinson’s disease, a personal approach (Σύγχρονη θεραπεία της νόσου του Πάρκινσον, μια προσωπική προσέγγιση). J Neural Transm, vol. 123, no. 73, 2016.
Τα πρώιμα κλινικά σημεία της νόσου του Πάρκινσον περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
• Τρόμο, συνήθως στο ένα άκρο
• Χρήση μικρών γραμμάτων στη γραφή με το χέρι
• Απώλεια όσφρησης
• Προβλήματα ύπνου
• Προβλήματα κατά την κίνηση ή τη βάδιση
• Δυσκοιλιότητα
• Απαλότερη ή χαμηλότερης έντασης φωνή
• Μειωμένη εκφραστικότητα προσώπου
• Ζάλη ή λιποθυμία
• Σκύψιμο ή καμπούριασμα
• Ελαφρώς μειωμένη επιδεξιότητα
• Μειωμένο εύρος ταλάντωσης βραχίονα στην επηρεαζόμενη πλευρά
(Πηγή: Parkinson’s Foundation http://parkinson.org)
Οι κινητικές ενδείξεις έχουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
• Στα πρώιμα στάδια είναι κατά κανόνα ασύμμετρα, δηλ. επηρεάζουν μόνο μία πλευρά του σώματος, είτε τη δεξιά είτε την αριστερή
• Το συνηθέστερο αρχικό σημάδι είναι ο τρόμος σε ένα άνω άκρο σε κατάσταση ηρεμίας
• Με την πάροδο του χρόνου, οι ασθενείς υποφέρουν από βραδυκινησία, ακαμψία και διαταραχές της βάδισης
• Σε μεταγενέστερο στάδιο εμφανίζεται ορθοστατική αστάθεια
• Μετά από 5-10 έτη θεραπείας, εμφανίζονται πολύ συχνά διακυμάνσεις ON/OFF και δυσκινησία ως παρενέργειες των φαρμάκων
Τα βασικά κινητικά συμπτώματα της νόσου του Πάρκινσον είναι:
• Βραδυκινησία
• Δυσκινησία
• Πάγωμα της βάδισης
• Διαταραχές της βάδισης
• Ορθοστατική αστάθεια
• Καταστάσεις ON/OFF
• Μειωμένη δραστηριότητα
• Διακυμάνσεις
Μετά από μερικά χρόνια θεραπείας, οι ασθενείς με νόσο του Πάρκινσον υποφέρουν από κινητικές επιπλοκές λόγω παρενεργειών των φαρμάκων. Οι επιπλοκές αυτές ονομάζονται δυσκινησίες και είναι ακούσιες μυικές κινήσεις παρόμοιες με ακούσιες σπασμωδικές κινήσεις (τικ) ή με χορεία. Μια άλλη δυσάρεστη συνέπεια της μακρόχρονης λήψης φαρμάκων για τη νόσο του Πάρκινσον είναι η μείωση της απόκρισης, η οποία προκαλεί διακυμάνσεις ON/OFF. Στη φάση ON, τα συμπτώματα των ασθενών ελέγχονται καλά, αν και με δυσκινησία σε μεταγενέστερο στάδιο. Στη φάση OFF, η οποία εμφανίζεται σε ακανόνιστα διαστήματα, η απόκριση στη φαρμακευτική αγωγή είναι χαμηλή και εμφανίζονται συμπτώματα πριν από την επόμενη προγραμματισμένη δόση.
Στα πρώιμα στάδια της νόσου του Πάρκινσον είναι συχνή η εμφάνιση μη κινητικών συμπτωμάτων [Chaudhuri et al, 2011].
Στα συμπτώματα αυτά περιλαμβάνονται:
• Γνωσιακές αλλαγές, δηλ. προβλήματα στην προσοχή, τον σχεδιασμό, τη γλώσσα και τη μνήμη
• Δυσκοιλιότητα
• Υπερβολική εφίδρωση, συχνά όταν μειώνεται η δράση του φαρμάκου
• Κόπωση
• Παραισθήσεις και ψευδαισθήσεις
• Ορθοστατική υπόταση
• Απώλεια όσφρησης ή γεύσης
• Διαταραχές της διάθεσης, όπως κατάθλιψη, άγχος, απάθεια
• Διαταραχή ύπνου, όπως αϋπνία, υπερβολική υπνηλία στη διάρκεια της ημέρας, διαταραχή συμπεριφοράς κατά τον ύπνο REM (RBD), σύνδρομο ανήσυχων ποδών (RLS), έντονα όνειρα
• Έπειξη και αυξημένη συχνότητα ούρησης, ακράτεια
• Προβλήματα όρασης
• Απώλεια βάρους
(Πηγή: Parkinson’s Foundation http://parkinson.org)
Η επίγνωση του εύρους των μη κινητικών και κινητικών συμπτωμάτων και η ταυτοποίησή τους κατά περίπτωση μπορεί να συμβάλει στην έγκαιρη διάγνωση και, συνεπώς, στην έγκαιρη παρέμβαση, η οποία συχνά οδηγεί σε καλύτερη ποιότητα ζωής για τους ασθενείς.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
K. R. Chaudhuri et al. Parkinson’s disease: The non-motor issues (Νόσος του Πάρκινσον: Μη κινητικά προβλήματα). Parkinsonism and Related Disorders, vol. 17, no. 10, Dec 2011, 717e723.
Σύμφωνα με μια διαχρονική έρευνα, η υπέρταση και ο διαβήτης είναι οι συνηθέστερες συννοσηρότητες σε ασθενείς με νόσο του Πάρκινσον [Santos Garcia et al, 2017]. Κατά τη διάρκεια της ζωής τους, ένα ποσοστό 90% αυτών κάποια στιγμή θα επηρεαστεί από ψυχιατρικές διαταραχές, όπως κατάθλιψη, άγχος, γνωσιακή έκπτωση, ψύχωση και απάθεια, συνήθως με περισσότερες από μία διαταραχές [Ayano, 2016]. Άλλες συνήθεις συννοσηρότητες είναι υπόταση, υπερλιπιδαιμία, διαβήτης και αρθρίτιδα [Mithal et al, 2017]. Είναι ενδιαφέρον ότι οι ασθενείς με νόσο του Πάρκινσον διατρέχουν μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό [Lethbridge et al, 2013].
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
D. Santos García, et al. Comorbid conditions associated with Parkinson’s disease: A longitudinal and comparative study with Alzheimer disease and control subjects (Παθήσεις συννοσηρότητας που συνδέονται με τη νόσο του Πάρκινσον: μια διαχρονική συγκριτική μελέτη στην οποία μετέχουν ασθενείς που πάσχουν από τη νόσο Alzheimer και ομάδα ελέγχου). Journal of the Neurological Sciences, vol. 373 , 210 – 215, 2017.
G. Ayano. Parkinson’s Disease: A Concise Overview of Etiology, Epidemiology, Diagnosis, Comorbidity and Management (Νόσος του Πάρκινσον: μια συνοπτική επισκόπηση της αιτιολογίας, επιδημιολογίας, διάγνωσης, συννοσηρότητας και διαχείρισης). J Neurol Disord, vol. 4, no. 298, 2016, doi:10.4172/2329-6895.1000298.
A. Mithal, B. Lingala, A. Niyazov, A. Guo, C. Marras, G. Singh (2017) Parkinson’s disease and comorbidity: A US national perspective (Νόσος του Πάρκινσον και συννοσηρότητα: στοιχεία από τις ΗΠΑ). Mov Disord 2017, vol. 32 (suppl 2), 2017.
L. Lethbridge, G. M. Johnston, G. Turnbull. Co-morbidities of persons dying of Parkinson’s disease (Συννοσηρότητες ατόμων που πεθαίνουν από τη νόσο του Πάρκινσον). Progress in Palliative Care, vol. 21, no. 3, 140-145, 2013.
Για να διαγνώσει νόσο του Πάρκινσον, ένας έμπειρος και εκπαιδευμένος ιατρός θα αναζητήσει συνδυασμό των ακόλουθων συμπτωμάτων:
• Τρόμο, κυρίως συνεχόμενη κυκλική κίνηση μεταξύ αντίχειρα και δείκτη σε στιγμές ηρεμίας
• Ακαμψία, η οποία εκδηλώνεται ως αυξημένη (ομαλά ή με διακυμάνσεις) αντίσταση όταν ασκείται εξωτερική δύναμη σε άρθρωση, συνήθως στον βραχίονα κάτω από τον αγκώνα
• Βραδυκινησία, η οποία μεταφράζεται ως μείωση των αυθόρμητων κινήσεων, εκφράσεων του προσώπου, ανοιγοκλείσιμο των ματιών, ή ακόμα και χαμηλή ένταση φωνής
• Καμπουριαστή στάση
• Διαταραχές της βάδισης, οι οποίες εκδηλώνονται ως μικρά συρτά βήματα χωρίς τη φυσιολογική ταλάντωση των βραχιόνων
• Προβλήματα μνήμης ή συγκέντρωσης.
Αν και δεν υπάρχει αντικειμενική εξέταση που να εξασφαλίζει οριστική διάγνωση της νόσου του Πάρκινσον, η παρουσία δύο ή περισσότερων από τα ανωτέρω συμπτώματα, σε συνδυασμό με την απόκριση σε φαρμακευτική αγωγή για τη νόσο του Πάρκινσον, αποτελεί επαρκή ένδειξη ότι πρόκειται πράγματι για νόσο του Πάρκινσον. Σε ειδικές περιπτώσεις με μη τυπικά χαρακτηριστικά, όπως, ενδεικτικά, πολύ πρώιμη έναρξη ή αμφίπλευρα συμπτώματα κατά την έναρξη και απουσία τρόμου, μπορούν να πραγματοποιηθούν πρόσθετες εξετάσεις για περαιτέρω διερεύνηση, όπως αξονική ή μαγνητική τομογραφία, τομογραφία PET ή DaT SPECT.
This website uses cookies to ensure you get the best experience on our website.
Cookies Policy | PreferencesThese cookies are required for the website to run and cannot be switched off. Such cookies are only set in response to actions made by you such as language, currency, login session, privacy preferences. You can set your browser to block these cookies but our site may not work then.
These cookies allow us to measure visitors traffic and see traffic sources by collecting information in data sets. They also help us understand which products and actions are more popular than others.
These cookies are usually set by our marketing and advertising partners. They may be used by them to build a profile of your interest and later show you relevant ads. If you do not allow these cookies you will not experience targeted ads for your interests.
We care about your privacy. In order to run a successful website, we and certain third parties use cookies to personalize content and ads, to provide social media features, and to analyze our traffic. You consent to our cookies if you continue to use our website.